4 vụ án hình sự chống ông Trump đều có diễn biến mới

Ông Donald Trump có mặt tại tòa hình sự bang New York ngày 7-5 - Ảnh: Reuters

Hôm 7-5, vụ án "che giấu tài liệu mật" của ông Trump đã được hoãn vô thời hạn, qua đó giảm đáng kể khả năng ông phải đối diện với một bồi thẩm đoàn trong cả hai vụ cấp liên bang trước ngày 5-11, thời điểm bầu cử Mỹ.

Chưa rõ ngày xử 3/4 vụ án

Hiện nay ông Trump đối diện tổng cộng bốn vụ án, gồm hai vụ liên bang và hai vụ cấp tiểu bang. Theo New York Times, bốn vụ án chống lại ông Trump gồm: vụ liên quan bạo loạn tại tòa nhà Quốc hội ngày 6-1-2021, vụ che giấu tài liệu mật (hai vụ cấp liên bang), vụ can thiệp bầu cử ở bang Georgia và vụ chi tiền "bịt miệng" một ngôi sao khiêu dâm ở bang New York. Trong số này có tới ba vụ chưa rõ ngày bắt đầu phiên tòa.

Vụ "kích động bạo loạn" được xem là vụ án nghiêm trọng nhất nhưng gần như lại ít tiến triển nhất. Sau khi ông Trump bị truy tố hồi tháng 8-2023, tòa án liên bang đã xếp ngày xét xử là 4-3-2024.

Ngay sau đó các luật sư của ông Trump khiếu nại quyết định này, cho rằng thân chủ của mình phải được hưởng quyền miễn trừ truy cứu đối với những quyết định công vụ trong giai đoạn cầm quyền. Điều này tạo nên một nút thắt pháp lý lớn, buộc ngày xét xử trên phải bị hoãn.

• Sao khiêu dâm khai gì trong phiên tòa hình sự xét xử ông Trump?

• Thẩm phán Tòa án Manhattan nói ông Trump bị phạt 9.000 USD là quá ít

Ngày 28-2, Tòa án tối cao liên bang ra quyết định bắt đầu xem xét các luận điểm của ông Trump về quyền miễn trừ từ cuối tháng 4. Nếu nhanh, quyết định của tòa nhiều khả năng được đưa ra sớm nhất trong cuối tháng 5 hoặc tháng 6. Điều này đồng nghĩa mọi quy trình liên quan đến vụ Đồi Capitol ngày 6-1-2021 tạm ngừng, bao gồm việc công bố ngày bắt đầu xét xử mới.

Dù Tòa tối cao có bác khiếu nại của ông Trump, thẩm phán xử vụ này cũng khẳng định sẽ cho cựu tổng thống ít nhất ba tháng để chuẩn bị các lập luận bào chữa tính từ thời điểm công bố ngày xét xử mới.

Tình hình của vụ án liên bang còn lại cũng không nhiều chuyển biến. Ngày 7-5, thẩm phán Aileen Cannon ra phán quyết hủy việc mở phiên tòa xét xử vào ngày 20-5. Bà Cannon cho rằng trước khi mở phiên tòa, tòa án cần giải quyết xong nhiều vấn đề liên quan đến cách xử lý bằng chứng dưới dạng thông tin mật.

Đến nay, bà Cannon chưa công bố cụ thể ngày bắt đầu phiên tòa mới, song vị thẩm phán liên bang này đã cho dời hạn kết thúc việc điều trần tiền xét xử đến ngày 22-7. Điều này đồng nghĩa ngày xét xử sẽ bị dời xuống sớm nhất là mùa thu.

Những quyết định trên có thể đẩy ngày mở cả hai phiên tòa liên bang đến tận cuối năm 2024. Khi đó, đội ngũ pháp lý của ông Trump có thể sẽ yêu cầu tiếp tục dời ngày xét xử để tránh ảnh hưởng đến kết quả bầu cử.

Luật sư Kel McClanahan, chuyên về các vấn đề an ninh quốc gia, chia sẻ với Hãng tin Reuters: "Bất kỳ thẩm phán nào cũng sẽ đắn đo trước ý tưởng xét xử một ứng viên tổng thống chỉ một tháng trước ngày bầu cử".

Đối với vụ can thiệp bầu cử ở bang Georgia, ban đầu công tố viên Fani Willis yêu cầu tòa án bắt đầu xét xử trong tháng 8-2024. Không lâu sau, bà Willis bị phanh phui chuyện tình cảm ngoài luồng với một cấp dưới.

Phía luật sư của ông Trump cho rằng điều này dẫn đến mâu thuẫn quyền lợi của các bên liên quan và đã yêu cầu tòa án loại bà Willis khỏi vụ này.

Tuy nhiên, tòa đã bác bỏ yêu cầu trên. Đội ngũ pháp lý của ông Trump lập tức nộp đơn kháng cáo, tiếp tục đòi gạch tên bà Willis.

Vụ chi tiền "bịt miệng" sao khiêu dâm

Đến nay, vụ chi tiền "bịt miệng" sao khiêu dâm Stormy Daniels trước thềm cuộc bầu cử tổng thống năm 2016 là vụ án duy nhất đã bắt đầu xét xử. Trọng tâm cáo buộc của vụ này đơn thuần ở việc cựu tổng thống đã làm giả sổ sách kinh doanh để che đậy khoản tiền dùng để "mua sự im lặng" của bà Daniels.

Nhiều khả năng đây cũng là vụ duy nhất được xử trước ngày bầu cử tổng thống 5-11 sắp tới. Truyền thông dù vậy cũng lưu ý đây là vụ "nhẹ" nhất trong số bốn vụ chống lại ông Trump.

Theo đó, dù thẩm phán Juan Merchan đã tuyên bố sẵn sàng bỏ tù ông Trump nếu thấy hợp lý, khả năng ông phải ngồi tù vẫn tương đối thấp. Điều đó chưa kể việc tiến trình xét xử vụ án diễn ra khá chậm chạp và cáo trạng của bên công tố bị nhận xét còn chứa nhiều lỗ hổng đang bị phía cựu tổng thống khai thác.

Ngay cả trong trường hợp tòa tuyên án tù với ông Trump trước ngày bầu cử, ông vẫn sẽ kháng cáo, đẩy vụ án vào quá trình phúc thẩm kéo dài thêm nhiều tháng.

Vì sao ông Trump muốn trì hoãn phiên tòa?

Hiện nay ông Trump được cho đang ưu tiên trì hoãn các phiên tòa nhằm kéo thời gian tới sau ngày 5-11. Một số ý kiến nói rằng nếu chiến thắng và quay lại Nhà Trắng, ông Trump có thể bổ nhiệm bộ trưởng tư pháp mới, sau đó chỉ đạo người này hủy mọi cáo trạng liên bang chống lại mình. Thậm chí ông còn có thể ký lệnh ân xá bản thân.

Với hai vụ án cấp tiểu bang, việc ông Trump trở thành tổng thống sẽ dẫn đến bài toán pháp lý chưa từng có ở Mỹ. Đến nay, nước này chưa có khung pháp lý nào ở cấp tiểu bang đề cập trường hợp tổng thống bị tuyên án tù trong nhiệm kỳ. Hai vụ án này do đó có thể sẽ kéo dài nhiều năm hoặc cũng sẽ bị bác bỏ.

Thực tế cả bốn vụ án đều chưa ngã ngũ và vẫn sẽ có khả năng tòa tuyên ông Trump vô tội trong cả bốn vụ. Tuy nhiên với độ phức tạp, chồng chéo của các rắc rối pháp lý trên, việc trở thành tổng thống nhiệm kỳ tiếp theo hầu như là chiếc vé chắc ăn duy nhất đưa ông Trump xa khỏi nhà tù.