Cử tri Mỹ bỏ phiếu (Ảnh minh họa: EPA).

Tổng thống và phó tổng thống do các đại cử tri của các bang bầu chọn chứ không phải do người dân bầu trực tiếp.

Mỗi bang cử ra một số đại cử tri bằng đúng tổng số thượng nghị sĩ và hạ nghị sĩ của bang.

Khi bầu chọn sẽ có hai lá phiếu khác nhau: phiếu bầu tổng thống và phiếu bầu phó tổng thống. Người có số phiếu bầu cao nhất trong cuộc bầu cử tổng thống và vượt quá 50% số phiếu đại cử tri sẽ đắc cử tổng thống. Tương tự với chức vụ phó tổng thống.

Có thể xác định ứng viên đắc cử tổng thống vào ngày bầu cử không?

Ngay sau khi các điểm bỏ phiếu đóng cửa vào cuối ngày bầu cử, ủy ban bầu cử địa phương sẽ bắt đầu kiểm phiếu bầu phổ thông. Kết quả bỏ phiếu từng khu vực sẽ dần dần được công bố. Danh tính của người chiến thắng sẽ được xác định sau vài giờ.

Tuy nhiên, ứng viên giành nhiều phiếu bầu phổ thông hơn chưa chắc sẽ đắc cử tổng thống. Nói cách khác, sau ngày bầu cử chưa thể chắc chắn ai sẽ trở thành tổng thống Mỹ.

Sau khi kết quả bầu cử phổ thông được công bố, các đại cử tri sẽ được triệu tập vào ngày 17/12 để bỏ phiếu bầu tổng thống và phó tổng thống. Phiếu đại cử tri được gửi về quốc hội và kiểm trực tiếp trong phiên họp toàn thể vào tháng 1/2025 và công bố ứng viên đắc cử tổng thống.

Đại cử tri là ai?

Đại cử tri là những người đã công khai cam kết ủng hộ cho một ứng viên từ trước.

Số lượng đại cử tri của mỗi bang thường được quyết định dựa vào dân số của bang đó. Do đó, ở hầu hết các bang (trừ Maine và Nebraska), ứng viên tổng thống nào giành được nhiều phiếu phổ thông nhất thì cũng nhận được toàn bộ phiếu đại cử tri của bang đó.

Các đại cử tri hợp thành cử tri đoàn (Electoral College) của bang. Cả nước Mỹ có 538 phiếu đại cử tri, bằng số ghế trong quốc hội Mỹ là 535 cộng thêm 3 đại cử tri của thủ đô Washington.

Ứng viên nào giành được tối thiểu 270 phiếu đại cử tri, tức là trên 50% trong số 538 phiếu đại cử tri, sẽ đắc cử tổng thống Mỹ.

Điều gì xảy ra nếu không ứng viên nào giành quá bán số phiếu đại cử tri?

Dù rất hiếm khi xảy ra, nhưng vẫn có kịch bản không có ứng cử viên nào giành đủ quá bán số phiếu đại cử tri. Khi đó Hạ viện Mỹ sẽ có quyền bầu chọn Tổng thống trong số các ứng cử viên được nhiều phiếu nhất.

Sau khi đã có kết quả chính thức và không còn tranh chấp nào, người đắc cử sẽ tuyên thệ và chính thức đảm nhận vị trí Tổng thống trong buổi lễ diễn ra vào ngày 20/1 năm sau.

Vì sao các chiến dịch tranh cử tổng thống Mỹ rất tốn kém?

Người ủng hộ tại một sự kiện vận động tranh cử ngoài trời của ông Trump (Ảnh: Reuters).

Chiến dịch tranh cử tổng thống Mỹ tốn kém do quy mô, quy trình bầu cử phức tạp, chi phí tuyên truyền khổng lồ, đội ngũ cố vấn tranh cử tốn kém và tính cạnh tranh gay gắt giữa các ứng viên.

Chiến dịch tranh cử thường kéo dài trong nhiều tháng. Các ứng viên phải chi tiền trên các phương tiện truyền thông để tiếp cận cử tri. Chi phí cho mỗi đợt quảng bá sẽ tùy thuộc vào thời điểm đăng tải và tầm ảnh hưởng của từng kênh truyền thông.

Các chiến dịch tranh cử cũng đòi hỏi đội ngũ cố vấn trên nhiều lĩnh vực nhằm quản lý chiến dịch hiệu quả, phản ứng nhanh với các thay đổi xuyên suốt mùa bầu cử và đảm bảo sự ủng hộ từ giới cử tri.

Các cuộc thăm dò bầu cử liệu có chính xác?

Vào năm 2016, phần lớn các khảo sát cho thấy ứng viên Cộng hòa Donald Trump có thể thất bại trước ứng viên Dân chủ Hillary Clinton. Tuy nhiên, trong kết quả bầu cử cuối cùng, ông Trump chiến thắng khi giành được nhiều phiếu đại cử tri hơn.

Các kết quả không chính xác năm 2016 đã bộc lộ một số hạn chế của các cuộc khảo sát. Các thăm dò dư luận chủ yếu chỉ đưa ra xu hướng nào đó về một ứng viên nào đó được yêu thích tại một thời điểm nhưng chưa chắc là ứng viên đó đắc cử.

Ngoài ra, các khảo sát tập trung thăm dò ý kiến của cử tri ở những bang nhất định, trong khi theo thể lệ bầu cử, cử tri chỉ bỏ phiếu phổ thông để bầu đại cử tri, sau đó các đại cử tri bầu tổng thống.

Theo BBC, Reuters, CBS